De Vreese, Willem (1869-1938)
Germanist Willem De Vreese maakte zich aan het begin van de 20ste eeuw verdienstelijk als hoofdbibliothecaris van de Universiteit Gent en vorser van het Middelnederlands. Maar door zijn doorgedreven wensen om de Nederlandse taal te bevorderen en de universiteit te vernederlandsen, verbrandde De Vreese zich tijdens Wereldoorlog I aan het activisme: vanaf 1916 gaf hij les aan de door de bezetter gecreëerde Vlaamsche Hoogeschool en vanaf 1917 was hij lid van de Raad van Vlaanderen.
Taalstrijder
Willem Lodewijk De Vreese studeert in Gent aan het atheneum en richt er in 1885 mee het leerlingengenootschap De Heremans’ Zonen op. In 1891 promoveert hij aan de Gentse universiteit tot doctor in de Germaanse filologie op een proefschrift over Jan Boendale. In Leiden wordt hij benoemd tot redacteur van het Woordenboek der Nederlandsche Taal van M. De Vries en L.A. te Winkel en aanvaard als lid van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde.
In 1895 keert De Vreese terug naar Gent. Hij wordt docent en bibliothecaris aan de UGent; in 1911 wordt hij gewoon hoogleraar. Voorts geeft hij cursussen Nederlands aan de Hoogere Handelsschool. In 1912 wordt hij hoofdbibliothecaris van de universiteit. Daarnaast is hij erg actief in de Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, vooral met de studie van het Middelnederlands. In de Bibliotheca Neerlandica Manuscripta verzamelt, onderzoekt en publiceert hij oude handschriften en wiegendrukken. Hij krijgt er nationale en internationale erkenning voor. De Vreese ijvert voor de eenheid van de Nederlandse taal en zet zich af tegen Vlaams taalparticularisme. In 1914 wordt hij doctor honoris causa aan de universiteit van Groningen. De vernederlandsing van de Gentse universiteit wordt een van zijn grote aandachtspunten. Hij beklemtoont het verband tussen een volwaardige universiteit, een volwaardig academiewezen en een volwaardig volksbestaan.
Activisme
Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageert De Vreese zich in het activisme. Hij wordt een van de leiders van de radicale Jong-Vlaamsche Beweging. Vanaf oktober 1916 geeft hij les aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit. Hij wordt lid van de Raad van Vlaanderen en, in maart 1918, voorzitter van de tweede Raad. Na de oorlog wijkt hij uit naar Nederland. Hij wordt uit zijn ambt ontzet en in 1920 veroordeeld. In augustus 1919 wordt hij directeur van de gemeentebibliotheek in Rotterdam. Hij breidt de instelling gevoelig uit en brengt ze op een hoger wetenschappelijk niveau. De Vreese blijft in Nederland wonen en werken tot aan zijn overlijden in 1938.
Petra Gunst
Licentiaat Geschiedenis
16 augustus 2010
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Gunst, Petra. "De Vreese, Willem (1869-1938)." UGentMemorie. Laatst gewijzigd 10.03.2015. www.ugentmemorie.be/personen/de-vreese-willem-1869-1938.
Bibliografie
Mommaerts, Hendrik en An Van Eetvelde-De Moor. "Vreese, Willem L. de." In Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging, 3575-3576. Tielt, 1998.
Schmook, Ger. "Willem Lodewijk De Vreese." In 100 groote Vlamingen, uitgegeven door Leon Elaut, et.al., 382-85. Antwerpen: Standaard, 1941.
Van Assche H., Willem Lod. De Vreese. Twintig eeuwen Vlaanderen 14, Vlaamse figuren II. Hasselt, 1976.
Van Eetvelde-De Moor, An. "De teleurgang van een vriendschap. De briefwisseling van Willem De Vreese en Ernest Paul Van den Berghe." Licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 1984.