“Ze had maar één kind, door zijn opmerkingen.”
“Ik moet eerlijk bekennen, ik heb gewacht tot ik vijf maand zwanger was vooraleer ik het durfde zeggen. Iedere keer die bureau voorbijgelopen en gedacht: ga ik het nu zeggen of niet. Je zat echt met een schrik om buiten te vliegen.”
“Zij heeft maar één kleine gehad, door de opmerkingen die hij maakte. Ik zou er anders ook misschien drie hebben gehad, en nu heb ik er maar twee.”
“Officieel bestond er voor vrouwen – maar men kende dat niet hé op de unief, vrouwen – geen zwangerschapsverlof.”
“Ik denk altijd, als de kinderen er niet geweest waren, dat ik misschien meer had geprobeerd om wetenschappelijk vooruit te komen.”
“Ik moet wel zeggen, mijn kinderen gingen altijd voor. Als ik moest kiezen tussen mijn werk en mijn kinderen, koos ik voor mijn kinderen.”
“Gaan wandelen in het weekend, mijn man en ik, wij deden dat niet. Het is pas later dat wij dat beginnen doen zijn. En toen dacht ik: “hé dat is leuk zo op een zaterdagnamiddag gaan wandelen en dan een terrasje doen en die mensen hier doen dat allemaal!”
Een goed evenwicht vinden tussen werk en privé, was voor veel vrouwelijke professoren van de eerste generatie een haast onmogelijke opgave. In twee derde van de gevallen was de balans tussen werk- en privéleven niet in evenwicht. 70% van hun tijd ging naar het werk, de overige tijd hadden ze nodig om het huishouden draaiende te houden. Maar liefst 23 van de 30 geïnterviewde vrouwen getuigen dat ze geen vrije tijd voor zichzelf hadden.
Werk vs. gezin
Het was vooral de combinatie met een gezin die een grote druk legde op de eerste vrouwelijke professoren aan de UGent. Dat begon al bij het krijgen van kinderen. Het academisch bestuur werd nooit eerder geconfronteerd met zwangere professoren: de eerste generatie vrouwelijke hoogleraren kwam in aanraking met de universitaire onwetendheid wat betreft zwangerschapsverlof en moederschapsrust. Kinderen krijgen, was voor deze generatie vrouwelijke professoren op vlak van hun werksituatie geen pretje. Stress om hun zwangerschap aan te kondigen, geen recht op zwangerschapsverlof: zwangere hoogleraren waren een rariteit. Het relatief hoge aantal vrouwelijke hoogleraren dat een betaalde huishoudster had (13 van de 23 vrouwen met kinderen), verklaart het een en ander over het conflict tussen arbeid en gezin. Dat sommigen zich op vlak van werk soms geremd voelden door hun gezin, hoeft niet te verbazen.
Moeder vs. professor
Vrouwelijke hoogleraren met kinderen bevonden zich op een spanningsveld tussen hun rol als moeder en hun rol als professor. Schuldgevoelens tegenover hun kinderen en tegelijkertijd frustratie omdat ze hun job niet naar behoren konden doen, waren het resultaat. Vooral vrouwen die niet gesteund werden door hun partner in het huishouden en hun carrière, zagen hun gezin soms als rem op hun wetenschappelijke carrière. Zonder gezin zouden zij wellicht meer bereikt hebben op academisch vlak.
HeForShe
Werkende moeders zitten ook vandaag nog vaak geklemd tussen deze twee polen: enerzijds wordt er van hen verwacht dat ze goed voor hun kinderen zorgen en een goede echtgenote zijn (en willen ze dat zelf ook), anderzijds zijn velen ook carrièregericht en hebben ze de ambitie om een mooie loopbaan uit te bouwen. Mannen worden veel minder geconfronteerd met dit spanningsveld. De uitstroom van vrouwelijke onderzoekers situeert zich vooral in de postdoctorale fase - het moment waarop velen kinderen krijgen. Met de HeForShe-campagne wil de UGent de combinatie tussen werk en gezin voor vrouwen én mannen makkelijker maken. Aangepaste vergadertijdstippen (niet op woensdagnamiddag en niet na 16u), het zoeken naar alternatieven voor internationale mobiliteit om het gezinsleven niet te zwaar te verstoren, geïndividualiseerde loopbaandoelstellingen, een intensievere loopbaanbegeleiding, … Het zijn slechts enkele maatregelen die de balans werk/privé meer in evenwicht zouden moeten brengen.
Lore Goovaerts
Master Geschiedenis
20 november 2016
Dit artikel is gebaseerd op de onderzoeksresultaten in de scriptie van Lore Goovaerts, Het glazen plafond doorbroken? De eerste generatie vrouwelijke hoogleraren aan de UGent, een oral history project. Gent, Masterproef UGent, 2016.
Hoe verwijs je naar dit artikel?
Goovaerts, Lore. “'Ze had maar één kind, door zijn opmerkingen.' De work-life balance.” UGentMemorie. Laatst gewijzigd 23.11.2016, www.ugentmemorie.be/artikel/'ze-had-maar-één-kind-door-zijn-opmerkingen'.